Od opon, po osady ściekowe

Sektor cementowy w Polsce jest europejskim liderem wykorzystania paliw alternatywnych - wytwarzanych z odpadów. Krajowe cementownie pozyskują z nich ok. 80% energii cieplnej, podczas gdy w UE jest to 53%. Temperatura w piecu obrotowym cementowni osiąga w strefie wypału wartość 1450 stopni Celsjusza, co zapewnia destrukcję termiczną wszystkich zanieczyszczeń i jest procesem bezodpadowym.

Cementownie wykorzystują w ten sposób około 10% odpadów komunalnych powstających w Polsce, ograniczając ich ilość na składowiskach oraz stanowiąc istotny filar systemu gospodarki odpadami. Trafiające do cementowni paliwa alternatywne stanowią odpowiednio wysortowane i przetworzone odpady zawierające energię, które niejednokrotnie nie nadają się do recyklingu.

Paliwa alternatywne uzyskuje się między innymi z tworzyw sztucznych, ale również z tkanin, odpadów drzewnych czy papierowych. W ten sposób są zagospodarowywane między innymi zużyte oleje, wysuszone osady ściekowe czy mączki mięsno-kostne. Przemysł cementowy wykorzystuje także zużyte opony, które mogą być składnikiem paliw alternatywnych.

Zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, jeżeli nie mogą być one wykorzystane jako surowce wtórne, należy dążyć do odzysku zawartej w nich energii. Dlatego też wykorzystanie paliw alternatywnych poprzez ich współspalanie w cementowniach to bezpieczna i efektywna forma ich zagospodarowania, wpisująca się dodatkowo w gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Cel: dekarbonizacja budownictwa

Przemysł cementowy zagospodarowuje nie tylko zużyte opony czy odpady komunalne, ale także wiele frakcji trudnych lub wręcz niemożliwych do zutylizowania. Cementownie w Polsce rocznie zużywają ponad 5 mln ton odpadów oraz produktów ubocznych z innych branż - między innymi popiołów lotnych, żużli wielkopiecowych i rea-gipsu - jako składników mieszanek surowcowych do produkcji klinkieru czy cementu.

Z kolei odpady budowlane są ponownie wykorzystywane w sektorze cementowym, zgodnie z założeniami GOZ. Do produkcji cementu i betonu stosuje się np. kruszywa z recyklingu, których tylko w 2024 r. branża użyła około miliona ton. Mają one zastosowanie nawet przy budowie autostrad - tak jak w przypadku A18, gdzie przekruszony beton z nawierzchni posłużył jako podbudowa dla nowej trasy.

Co istotne, beton można w 100% poddać recyklingowi. Jego ponowne wykorzystanie np. po rozbiórce danej konstrukcji, pozwala dodatkowo obniżyć jej ślad węglowy. W połączeniu z faktem, iż beton podlega rekarbonatyzacji - w ciągu swojego cyklu życia pochłaniając ok. 25% CO2 z produkcji cementu - również wpisuje się to w dekarbonizację budownictwa. Podobnie jak stosowanie cementów niskoemisyjnych - ograniczających ślad węglowy budynków i konstrukcji jeszcze przed rozpoczęciem ich budowy.